Teknolojinin hızlı gelişimi ile Gençler ve çocuklar arasında internet ve teknolojik cihaz kullanımının artığı gözlenmektedir. Bu gelişimin olumlu yönlerinin olması yanı sıra bilinçsiz kullanımın olumsuz problemler doğurması kaçınılmazdır. Bu olumsuzluklar;
- Bağımlılık
- Dijital Dolandırıcılık
- Fiziksel Problemler
- Psikolojik Problemler
Başlıkları altında toplanabilir. Günümüzde çocuklarımızın ve gençlerin psikolojik olarak karşılaştıkları sorunların başında Siber Zorbalık gelmektedir.
Siber Zorbalık Nedir?
Dijital ortamda teknolojik cihazlar yardımıyla bir birey veya grubun, diğerlerine yönelik kasıtlı biçimde gerçekleştirdiği Aşağılama, İftira, Dedikodu, Taciz, Tehdit, Utandırma ve Dışlama gibi rahatsızlık verici eylemlerin tekrarlayarak yapılmasıdır.
Siber Zorbalık, Teknolojinin sunduğu olanaklarla geleneksel fiziksel zorbalığa göre daha kolay bir şekilde gerçekleştirilmektedir. Özellikle son yıllarda çocuklar ve gençler arasında yaygın olarak görülen bir durum şeklinde değerlendirilmektedir.
Siber zorbalar mağdurlarına şiddet uygulamakta diğer akranlarının da mağdura saldırmaları için ortam yaratmaktadırlar. Gençler ve çocuklar arasında siber zorbalık yapmaktaki amaçlarını iki başlık altında toplamak mümkündür.
- Bilinçsiz Olarak ( Şaka yapmak, eğlenmek v.b.)
- Bilinçli Olarak ( Utandırmak, rencide etmek, korkutmak, incitmek ve dışlamak)
Bilinçli veya bilinçsiz yapılan zorbalık sonucunda mağdurun arkadaşları arasında itibarlarının zedelendiği ve yalnızlaştırıldıkları gözlenmektedir.
Yapılan çalışmalar göstermektedir ki çocuklar ve gençler arasında siber zorbalık bilinçsiz İnternet kullanımı, Sosyal Medya Platformlarının kullanılması ve Whatsapp gruplarında gerçekleşmektedir. 2014 yılında Türkiye’nin de parçası olduğu Avrupa çapında 23 ülke ve yaklaşık 23.000 ve Türkiye’den 1018 çocuk ve bir ebeveyn ile yapılan ‘’ EU Kids Online ‘’ başlıklı araştırmanın sonuçlarına göre;
Çocukların %25’inin çevrim-içi siber zorbalığa maruz kaldığı,%11’inin cinsel içerikli resimler gördüğü ve %11,5’nin cinsel içerikli mesajlar aldığı tespit edilmiştir. Bu çalışmanın yanı sıra ülkemizde 2014 – 2015 yılları içerisinde 7.ve 8. Sınıfa devam eden 400 öğrenciyle yapılan ‘’ Türkiye’de Temel Eğitim Gençliğinde Siber Zorbalık Konusunda Farkındalık Geliştirmek: Gençlerin Siber Zorbalığı Algılayışı, Yaygınlığı ve Farkındalığa İlişkin Alan Çalışması ‘’ başlıklı araştırma sonuçlarına göre ise;
Araştırmaya katılan öğrencilerin % 11,64 ‘ünün sözlü siber zorbalığa maruz kaldığını,%10,13’ünün ise sözlü siber zorbalık yaptığını ortaya koymuştur.
Siber Zorbalık Nasıl Gelişir?
Teknolojinin hızlı gelişimine paralel olarak bireylerin iletişim yöntemlerinde değişim gözlenmektedir. Artık yoğun olarak kullanılan sosyal medya platformları bireylerin birbirleriyle olan iletişimlerini görüntü, ses ve yazı bakımından anlık iletişim durumuna getirmiştir. Bu bireylerin coğrafi anlamda mesafelerin ortadan kaldırması olumlu tarafı olarak görülmektedir. Siber zorbalık konusunda ise olumsuz olarak çocukların ve gençlerin her an ve dünyanın her tarafından kötü niyetli kişiler tarafından zorbalığa uğrayabilir duruma getirmiştir.
Dünya çapında kullanılmakta olan sosyal medya paylaşım sitelerinde en düşük yaş sınırının 13 olmasına rağmen bu yaşın altındaki çocuklarımızın kullanıcı hesaplarının olduğu ve bu platformlarda yoğun olarak vakit geçirdikleri bir gerçektir.
Günümüzde siber zorbalığın çocuklar ve gençler arasında sık görülmesinin sebepleri aşağıda maddeler halinde görülmektedir.
- Çocuklar ve Gençler tarafından bilinçsiz sosyal medya platformlarının kullanılması;
- Çocuklar ve Gençler arasında yüksek oranda akıllı telefon kullanımı;
- Çocuklar ve Gençler tarafından dijital ortamında yasal kurallarının olduğunun bilinmemesi;
- Çocuklar ve Gençlerin kişisel bilgilerini dijital ortamda paylaşmaları;
- Çocuklar ve Gençlerin internet kullanımında teknik bilgi yetersizliği;
- Çocuklar ve Gençler arasında yoğun olarak kullanılan anlık mesajlaşma uygulamaları;( Whatsapp, Messenger v.b.)
Siber Zorbalığın Psikolojik Etkileri?
Siber zorbalığa maruz kalan çocuklar ve ergenler bu durumu öncelikle kimseyle paylaşmadan kendi yetkinlikleri doğrultusunda sonlandırabilme çabası içerisindedir. Eğer bu noktada başarı sağlanamaz ise çocuklar ve gençler yaşadıkları sorunu ebeveynleri veya öğretmenleriyle paylaşmaktadır.
Siber zorbalıktan dolayı mağdur olan çocuklar ve gençlerde psikolojik olarak olumsuz değişimler gözlenmektedir.
- Sinirlilik hali;
- Sosyal yaşantıdan kendini soyutlama durumu;
- Akademik başarıda hissedilebilecek şekilde düşüşler;
- Dikkat dağınıklığı;
- Sebep olmadan okul devamsızlıkları;
- Teknolojik cihaz kullanımından uzaklaşma;
- Uykusuzluk;
- Endişeli ve üzüntülü ruhsal durum;
Bu olumsuz değişimler çocuklarımızın ve gençlerimizin tek başlarına aşabilecekleri değişimler değildir. Psikolojik değişimlerin süresinin uzaması çocukları ve gençleri intihar etme düşüncesine kadar götürebilmektedir.
Siber Zorbalıktan Korunma Yöntemleri ;
Öncelikle yaşadığımız dijital çağda siber zorbalığın hepimizin başına gelebileceğini kabul etmemiz gerekmektedir. Buradan yola çıkarak içinde bulunduğumuz sanal dünyada çocuklarımız ve gençler için bireysel güvenlik önlemlerimizi almamız ve bilinçli kullanıcı olmalarını sağlamak gerekmektedir. Bireysel alınabilecek önlemler;
- Kullanılan teknolojik cihazlarda lisanslı ve güncel anti virüs programlarının kullanılması;
- Sosyal Medya Platformlarında gerekli gizlilik ayarlarının bilinçli olarak yapılması;
- Sosyal Medya Platform kullanıcı şifrelerinin kimseyle paylaşılmaması;
- Sosyal Medya Platformlarında arkadaşlık tekliflerin kontrol edilmeden kabul edilmesini engellemek;
- Sosyal Medya Platformlarında ve Mesajlaşma uygulamalarında bilinçli paylaşımlarda bulunmak;
- Sosyal Medya Platformlarında kimseyle kişisel bilgileri paylaşmamak;
- Tanımadığınız kişilerden gelen mesajları ve mailleri açmamak, cevaplamamak;
- Çevrim-içi sizi rahatsız eden mesajları ve kişileri ilgili kişilere şikayet etmek;
- Bilinçli internet kullanıcısı olmak;
